Inleiding
De Coöperatie is aan een opmars bezig. Waar vroeger rond de coöperatie een mestgeur hing, wordt deze ondernemingsvorm thans als hip en vooruitstrevend omarmd. Samenwerken, ook op een duurzaam en maatschappelijk verantwoorde wijze, kan heel goed via een coöperatie. Omdat het coöperatieve model redelijk ongeschonden de huidige aanhoudende crisis doorstaat, is er sprake van een toenemende aandacht voor deze ondernemingsvorm. Een van de kenmerken van de coöperatie is het dicht op het bestuur zitten door de achterban (de leden).
Wat is een Coöperatie?
De coöperatie is een bijzonder soort vereniging. Net als de gewone vereniging heeft een coöperatie leden en geen aandeelhouders zoals de BV. De coöperatie heeft per definitie een commercieel doel en oefent een onderneming uit door met haar eigen leden zaken te doen. De coöperatie is er voor haar leden en niet voor zichzelf. De wet bepaalt dat het doel van een coöperatie is gelegen in het voorzien in de stoffelijke behoeften van haar leden door middel van het sluiten van één of meer overeenkomsten met haar leden. In het algemeen wordt de coöperatie opgericht met uitsluiting van aansprakelijkheid voor de leden (U.A.). De leden zijn daardoor niet aansprakelijk voor door de coöperatie geleden verliezen. Alleen het inleggeld kunnen de leden dan kwijtraken.
Verschillen tussen Coöperatie en Vereniging
- De coöperatie heeft altijd een commercieel doel. De vereniging kan wel, maar hoeft niet een commercieel doel hebben.
- De coöperatie mag de winst onder haar leden verdelen. De vereniging mag de winst niet onder haar leden verdelen.
Verschillen tussen Coöperatie en Besloten vennootschap
- De deelnemingsvrijstelling (*) geldt in geval van een Bv alleen voor aandeelhouders die een belang van 5% of meer in een vennootschap bezitten. Voor de toepassing van de deelnemingsvrijstelling op een coöperatie wordt alleen de eis van lidmaatschap gesteld, zonder dat wordt gekeken naar de omvang van het lidmaatschapsrecht.
- Toetreden en uittreden kan vormvrij, daar waar bij een Bv een notariële levering van aandelen vereist is.
(*) Deelnemingsvrijstelling: dochtermaatschappijen keren hun winsten als dividend uit aan de moedermaatschappij. De deelnemingsvrijstelling regelt dat deze winst bij de moedermaatschappij wordt vrijgesteld. Dit voorkomt dat dezelfde winst binnen het concern 2 keer wordt belast.
Verschil coöperatie en vof of maatschap
Vennoten en maten in een vennootschap onder firma (Vof) en maatschap zijn altijd met het gehele privévermogen aansprakelijk. In geval van een Vof is zelfs sprake van een hoofdelijke aansprakelijkheid. Iedere vennoot is met zijn privévermogen voor 100% aansprakelijk als de vennootschap haar verplichtingen niet nakomt, ook als deze door een andere (bevoegde) vennoot zijn aangegaan. Dit betekent dat als de VOF failliet gaat, ook haar vennoten failliet gaan.
De coöperatie kent geen privé (hoofdelijke) aansprakelijkheid. Faillissement van de coöperatie raakt haar leden niet, zeker niet indien sprake is van een coöperatie met uitgesloten aansprakelijkheid (U.A.). Uitzonderingen zijn mogelijk maar dat geldt met name mogelijke bestuursaansprakelijkheid van bestuurders of onrechtmatige besluitvorming door de leden.
De Coöperatie in de praktijk
De coöperatie wordt van oudsher als samenwerkingsverband gebruikt, met name om samen de inkoop te reguleren en schaalvoordelen te behalen. Thans wordt de coöperatie ook vaak gebruikt als (tussen)houdstermaatschappij / aandeelhouder in onderliggende besloten vennootschappen. De coöperatie wordt daarnaast ook gebruikt als rechtsvorm waarin diverse beroepsbeoefenaren samen de prakrijk uitoefenen, of waarbij een aantal (kleinere) dienstverleners die elk zelfstandig hun onderneming uitoefenen, de krachten bundelen op bijvoorbeeld het gebied van marketing.
Voordelen Coöperatie (samenvatting)
- Mogelijkheid tot het doen van winstuitkeringen aan leden
- Winstuitkering aan leden is onbelast, ongeacht aantal leden
- Eenvoudig toe- en uittreden
- Statuten zijn flexibel in te richten
- Coöperatie is een rechtspersoon, leden zijn niet privé aansprakelijk
- Aansprakelijkheid leden voor verliezen kan worden uitgesloten
- Nauwe betrokkenheid van leden bij de bedrijfsvoering
- Mogelijkheid om door samenwerking andere en grotere opdrachten te verwerven
Nadelen?
- Als nadeel kan worden ervaren de omstandigheid dat leden van een coöperatie altijd de vrijheid hebben hun lidmaatschap op te zeggen. Door aan deze opzegging voorwaarden te verbinden kan de invloed op de kapitaalomvang binnen de coöperatie worden beperkt. Denk hierbij aan de bepaling dat het aan het betreffende lid toekomende ledenkapitaal maar deels mag worden meegenomen, of zelfs aan de bepaling dat een uittreedgeld voldaan moet worden. Dergelijke voorwaarden die worden verbonden aan het opzeggen van het lidmaatschap moeten overigens in de statuten zelf worden vastgelegd, niet in een bijbehorend reglement (zie bijv. Rb Arnhem 15 juli 2009)
- Juist de vrijheid die je hebt bij het inrichten van je coöperatie kan als een nadeel worden ervaren: er is weinig wettelijk kader en nog minder rechtspraak, zodat het risico bestaat dat in de toekomst zal blijken dat de grenzen van hetgeen met een coöperatie juridisch mogelijk is, worden overschreden.
Samenvatting
De coöperatie als ondernemingsvorm is trendy. Deze rechtsvorm is zeer flexibel, leden kunnen makkelijk toe en uittreden. Fiscaal zijn er weinig tot geen belemmeringen. (Juist) ook kleinere bedrijven en dienstverleners kunnen de krachten bundelen, zonder de zelfstandigheid te verliezen, en daardoor nieuwe markten aanboren.
Gerelateerde kennispagina's:
Gerelateerde nieuwsberichten:
-
© Notaris Wiechers | Enschede - dé notaris voor ondernemers